Tinh Hoa Trí Tuệ

QUAN VŨ BÀY MƯU DÌM BẢY CÁNH QUÂN
 
Đại tướng quân của Thục Hán Quan Vũ (? - 219) cầm quân tiến lên phía bắc, đánh Phàn Thành của Tào Tháo. Tướng giữ thành là Tào Nhân không chống cự nổi, sai người đến Hứa Đô cầu cứu. Tào Nhân sai Vu Cấm, Bàng Đức mang bảy cánh quân tinh nhuệ ở phía bắc tới cứu viện để giải vây cho Phàn Thành.
Nghe tin quân tiếp viện của Tào Tháo đến nơi, Quan Vũ liền sai Quan Bình đem quân tiếp tục công phá Phàn Thành, còn mình thân chinh đem quân đi giao chiến với Bàng Đức ở cánh quân tiên phong của quân Tào. Đánh nhau được năm mươi hiệp Bàng Đức bắn lén một mũi tên, cánh tay trái của Quan Vũ bị thương. Quân hai bên ở trong thế cầm cự.
Dịp đó mưa thu rả rích, Vu Cấm, Bàng Đức di chuyển bảy cánh quân của mình đến đóng ở nơi cách Tương Thành mười dặm về phía bắc, cắm trại dựa theo thế núi. Quan Bình đã báo cáo tình hình đó của Vu Cấm với Quan Vũ đang chữa vết thương gần khỏi.
Quan Vũ liền nhảy phắt lên ngựa, dẫn mấy kỵ binh nữa lên cao để quan sát thấy trên Phàn Thành, cờ xí không được ngay ngắn, đoán rằng quân tâm của quân Tào đang tản mạn; thấy ở cách thành mười dặm về phía bắc có quân lính đóng ở đó, và lại thấy thế nước của sông Tương Giang rất mạnh. Nhìn ngắm một hồi lâu, Quan Vũ quay hỏi người dẫn đường:
- Khe núi cách Phàn Thành mười dặm về phía bắc tên đất là gì?
Người dẫn đường đáp:
Dạ bẩm đó là cửa Khoái Khẩu ạ!
Quan Vũ cả mừng, nói:
Vu Cấm thế nào cũng bị ta tóm cổ!
Bộ hạ kinh ngạc hỏi;
- Sao tướng quân lại nói thế ạ?
Quan Vũ nói:
- Cá đã đến cửa đó, lại còn hòng sống sót hay sao?
Quan quân không tin lắm. Tiếp đó lại mưa to liên tiếp mấy ngày liền. Quan Vũ ra lệnh cho bộ hạ chuẩn bị thuyền bè, chuẩn bị những đồ thuỷ chiến.
Quan Bình lạ lùng hỏi:
- Đánh nhau trên cạn, tại sao lại dùng đến thuyền bè ạ?
Quan Vũ nói:
Làm tướng mà không nhìn thấy thiên thời địa lợi thì làm sao biết được sự ghê gớm của nó? Bảy cánh quân của Vu Cấm hiện không đóng quân nơi cao ráo, mà lại đóng quân nơi hẻm núi vừa hiểm vừa hẹp như cửa sông Khoái Khẩu. Hiện đang là mùa thu mưa lũ liên miên thế này, nước Tương Giang ắt ngày một dâng đầy. Ta đã sai người lên đầu nguồn bịt những cửa sông lại, chỉ còn chờ khi nào nước sông dâng cao, quân ta sẽ lên thuyền, xả nước cho tràn vào như thế thì binh lính của quân Nguỵ ở Phàn Thành, Khoái Khẩu lại chẳng biến thành tôm cá hết hay sao?
Quan Bình vô cùng thán phục.
Lại nói đến quân Nguỵ đóng ở Khoái Khẩu, đốc tướng Thành Hà khuyên ngăn Vu Cấm:
- Nghe nói quân lính của Quan Vũ ở Kinh Châu đồn trú ở chỗ cao, lại chuẩn bị cả thuyền bè, nếu nước sông tràn ngập, thì quân ta sẽ nguy mất, phải tìm cách lánh đi.
Vu Cấm nghe vậy mắng át đi:
Đừng có làm rối loạn quân tâm!
Thành Hà lui ra khỏi doanh trại, nói lại điều đó với Bàng Đức, Bàng Đức thấy rằng ý kiến đó của Thành Hà rất đúng, định đem quân bản bộ của mình chuyển đến một nơi khác.
Nhưng vào giữa cái đêm điều động quân lính như vậy, mưa to gió lớn ập tới. Bàng Đức hoảng
sợ, khi ra khỏi trướng quân quan sát, đã thấy ba bề bốn bên nước lũ ào ào tràn tới, quân tâm của bảy cánh quân nháo nhác bỏ chạy lung tung, bị sóng nước cuốn đi và dìm chết không biết bao nhiêu mà kể.
Trời vừa rạng sáng đã thấy Quan Vũ cầm quân xuống thuyền bơi tới. Lúc này trong tay Vu Cấm chỉ còn lại có năm sáu chục con người, Bàng Đức thề chết không chịu đầu hàng, tìm cách chống chọi được một lúc, cuối cùng bị bắt và giết chết.
Trận này Quan Vũ khéo léo tận dụng yếu tố thiên thời địa lợi dùng thế nước dìm chết bảy cánh quân của Tào Nguỵ, tiếng tăm lừng lẫy trung nguyên, làm Tào Tháo đến mức muốn

dời khỏi Hứa Đô.

KẾ HOẢ THIÊU DOANH TRẠI CỦA LỤC TỐN

Do kiêu ngạo khinh địch, Quan Vũ đã để mất Kinh Châu, phải chạy đến Mạch Thành rồi
bị Tôn Quyền bắt sống và chém đầu. Tin tức lan đến Thành Đô, Lưu Bị vô cùng đau đớn để
tang và than khóc. Sau khi đã tự xưng làm Thục Hán hoàng đế để báo thù cho em thứ hai là
Quan Vũ, bất chấp cả lời khuyên ngăn của Thừa tướng Gia Cát Lượng và mọi người, Lưu Bị
truyền lệnh dốc hết bảy mươi lăm vạn quân tinh nhuệ của nước Thục, thân chinh tiến về phía
đông chinh phạt Tôn Quyền. Những trận đầu, quân Thục thế mạnh như chẻ tre, đánh thẳng đến
những vùng như Linh Lăng, vào sâu đất Ngô tới sáu trăm dặm. Triều đình Đông Ngô rung
chuyển. Giữa lúc nguy nan, Tôn Quyền đã làm theo chủ trương của mưu sĩ Hám Trạch, bỏ qua
ý kiến mọi người, mạnh dạn dùng Lục Tốn còn trẻ trung làm đại đô đốc của Đông Ngô, đem
quân ra tiền tuyến chặn đánh quân địch.
Sau khi nhậm chức, Lục Tốn quyết định áp dụng sách lược tạm lánh để tránh nhuệ khí của quân Thục, rồi cố thủ để chờ thời cơ không giao chiến ngay với Lưu Bị. Bộ tướng chê cười ông nhút nhát, nằng nặc xin được đánh, Lục Tốn nghiêm khắc ngăn cản lại. 
Kết quả là hai bên cầm cự nhau suốt mùa xuân sang mùa hạ, quân Thục dần dần uể oải, lại thêm nắng hè gay gắt, quân Thục vừa nóng vừa khát. Lưu Bị ra lệnh cho toàn quân chuyển vào ở những nơi núi rừng rậm rạp, gần khe suối ao hồ để được mát mẻ hơn, dọc hai bờ Trường Giang doanh trại đóng liền nhau dưới bóng cây, ngang dọc đến bảy trăm dặm, chia ra làm hơn bốn mươi cụm.
Lục Tốn sai người thám thính biết quân Thục đã cho đóng quân ở nơi rừng núi, trong lòng rất mừng: ''Quả nhiên chúng đã không chịu nổi cách đánh cầm cự dài ngày sĩ khí, dần dần giảm sút. Đem rải quân ra đóng ở vùng địa hình phức tạp giữa một vùng cây cối rậm rạp thế này, là điều tối kỵ trong binh pháp, ta có thể nhằm sơ hở này mà đánh úp được rồi'''. 

Nghĩ vậy, và trong lòng bỗng nảy ra một kế rồi lập tức lên trướng quân, bàn bạc với các tướng.
- Từ khi ta nhận lệnh thống soái ba quân đến nay, chưa từng ra trận. Nay ta muốn đi đánh úp doanh trại thứ tư của quân Thục ở bờ nam, ai muốn đi?
Tướng lĩnh lớn nhỏ nhao nhao lên xin được đi đánh. Lục Tốn không chọn danh tướng, mà chỉ chọn mạt tướng Thuần Vu Đan và dặn:
- Ông hãy dẫn năm ngàn binh mã đi ngay. Sau đó lại gọi từ Thịnh, Đinh Phụng và dặn:
- Nếu ông ta thua trận, thì hai ông sẽ mang quân đến tiếp ứng.
Hai tướng Từ, Đinh vâng lệnh mang quân đi. Thuần Vu Đan đánh vào trại quân Thục ngay trong đêm ấy, quả nhiên là không chống chọi nổi, bị thua to và bỏ chạy, may sao nửa đường được Từ Thịnh, Định Phụng cứu được. Thuần Vu Đan xin tạ tội với Lục Tốn. Lục Tốn nói:
Đó là ta cố ý làm thế để dò hư thực của địch ra sao.
Từ Thịnh, Đinh Phụng nói:
- Quân Thục thế rất mạnh, khó mà thắng nổi, chỉ tổ hao binh tổn tướng thôi?
Lục Tốn cười bảo:
- Sắp thắng lợi lớn rồi, không phải bận tâm nhiều!

Lại nói Lưu Bị nghe tin doanh trại thứ tư ở. Giang Nam báo tin chiến thắng, trong lòng
rất vui, lại càng coi thường Lục Tốn. Trong khi đó Lục Tốn lại tập hợp binh mã, tiến quân bằng
đường thuỷ. Ông ta đoán chắc rằng ngày hôm sau sẽ nổi gió đông nam, lệnh cho mọi thuyền
đều chất đầy rơm cỏ và chất dễ cháy, Hàn Dương dẫn quân đánh bờ bắc, Chu Thái đem quân đánh bờ nam, người nào trong tay cũng cầm đuốc sậy trong có chứa diêm sinh dẫn lửa và mang theo mồi lửa và cắp đao thương bên mình, thấy doanh trại quân Thục là tìm chỗ đầu gió mà châm lửa. Bốn mươi đồn quân Thục chỉ đốt cháy hai mươi? cứ cách một đồn thì đốt một
đồn. Các bộ tướng theo lệnh người nào hành động theo người ấy.

Đêm hôm sau, khi Lưu Bị ngự doanh thấy quân kỳ không gió mà đổ bèn hỏi:
- Đó là điềm gì vậy?

Các bộ tướng trả lời:
Quân Ngô sẽ đến cướp trại chăng?

Lưu Bị cười nhạt bảo:
- Hôm qua đã đánh chúng thua to như vậy, chúng còn dám đến nữa không?

Vào trống canh đầu, gió đông nam thổi dậy, thám tử báo cáo đồn bên trái ngự doanh bị cháy. Đang định đi cứu, thì đồn bên phải ngự doanh lại cháy. Gió càng mạnh lửa càng bốc cao, cả cây cối cũng cháy theo, tiếng hò hét của quân Ngô vang dậy. Chẳng mấy chốc, quân Thục rối loạn lên, sợ chết cháy nên mạnh ai nấy chạy, dẫm đạp cả lên nhau, thây chết thành đống, trôi theo dòng sông, Lưu Bị dẫn đám tàn quân bại tướng bỏ chạy, may sao được Gia Cát Lượng đoán biết được nên sai Triệu Tử Long đón ở ngang đường tiếp ứng và đưa đến thành Bạch Đế. Lục Tốn cũng không tiện đà đuổi theo, mà thu quân quay về Thuộc hạ hỏi tại sao lại thế, Lục Tốn trả lời:
- Chúng ta phải đề phòng quân Tào Nguỵ nhân sơ hở tập đánh úp phía sau ta. Quả Nhiên, Tào Phi cho ba cánh quân đánh Đông Ngô, nhưng đều bị Lục Tốn bẻ gẫy

VỢ TÔN DỰC MƯU TRÍ TRẢ THÙ CHO CHỒNG

Khi Tôn Dực làm thái thú ở Đơn Dương Quy Lãm làm đốc giáo, Đới Viên làm bộ thừa.
Ông rất gần gũi các bạn đồng liêu, trong xứ trộm cướp ít đi, nhân dân yên hàn, phong tục lành
mạnh, thuần phác. Những điều đó làm cho những kẻ dưới quyền của Tôn Dực như Biên Hồng ghen tức. Có một hôm Tôn ra cửa tiễn khách, bọn Biên Hồng nấp sẵn từ trước ở sau lưng xông ra, chém loạn xạ vào Tôn Dực. Sau khi xảy ra sự việc đó, bọn Biên Hồng sợ tội trốn vào rừng sâu. Mối tai hoạ bất ngờ giáng xuống đó khiến cho người vợ của Tôn Dực là Từ Thị khóc lóc đến nỗi chết đi sống lại. Nhưng sau đó nàng đã dần dần trấn tĩnh lại, nghĩ bụng: Khóc lóc mãi phỏng có ích lợi gì? Phải đi lùng bắt thủ phạm, trả thù chồng, thế mới là phải đạo. Thế là
nàng lựa chọn trong quân đội của chồng mình một số binh lính vừa có lòng nghĩa hiệp lại vừa
có võ nghệ cao cường, cùng nhau vào rừng sâu lùng bắt bọn thủ phạm Biên Hồng và cuối cùng
đã bắt được hắn, chặt đầu đem về tế chồng.

Cũng vào lúc ấy, Quy Lãm vốn trước đây làm đốc giáo trong quân đội, đã vơ hết cả quản gia, thê thiếp, nữ tỳ của Tôn Dực về làm của riêng mình, thả sức dày vò, đồng thời ép đòi Từ Thị cũng phải theo ý hắn. Là một trang liệt nữ trung trinh, mồ chồng còn chưa xanh cỏ, Từ Thị đời nào lại chịu nghe theo? Chịu một nỗi nhục nhã lớn lao như thế, lẽ ra nàng phải chửi thẳng vào mặt Quy Lãm một trận, nhưng chỉ vì nghe rằng mình là phận đàn bà chân yếu tay mềm, làm dữ quá e rằng sẽ bị kẻ địch mạnh hơn hãm hại. Thế nên đã cố làm ra vẻ tươi cười nói:
- Tướng quân đã có lòng yêu thương đến thiếp, lẽ nào lại chẳng nghe theo. Có điều chồng thiếp mới chết, hiện nay đang thời kỳ tang chế, trong lòng thiếp còn lắm nỗi âu sầu, làm sao có thể hầu hạ tướng quân ngay được? Nên chăng hãy để đến cuối tháng, thiếp bỏ khăn tang, lúc đó sẽ chiều theo tướng quân, thế có phải tốt hơn không?
Nghe nàng nói thế, Quy Lãm nghĩ thầm trong bụng: Nếu như cố ép uổng nàng, rồi sinh ra khóc lóc ồn ào, thì còn có gì là thú vị nữa? Với lại đến cuối tháng cũng chẳng còn bao nhiêu lâu nữa, nên hắn đành kiên nhẫn chờ đợi.
Đến một ngày cuối tháng, Từ Thị bày hương hoa quả phẩm, thắp đèn nhang lên, quỳ trước bài vị của chồng, lễ bái một hồi xong, bỏ áo xô khăn tang, xông hương tắm gội, trang điểm phấn son, lại xinh đẹp như tiên nữ gạt bỏ tâm tư nặng nề trong lúc để tang chồng. Tiếp đó, ở một căn phòng ngủ khác, nàng cho chuẩn bị chăn gối sẵn sàng, giả làm như chuẩn bị mọi mặt để chiều theo ý của Quy Lãm.
Lại nói Quy Lãm vẫn là một kẻ gian ngoan, hắn sợ rằng Từ Thị sẽ lừa mình, cho nên ngầm dõi theo từng cử chỉ hành động của nàng. Nay thấy nàng chuẩn bị sẵn sàng như vậy, thấy vẻ mặt nàng trang điểm tươi đẹp thế chỉ những muốn ôm nghiến vào lòng mình. Thế là không chờ đợi thêm được nữa, bước thẳng vào phòng nàng.
Thấy Quy Lãm đẩy cửa bước vào, Từ Thị lướt nhẹ nhàng đôi gót sen đến trước mặt hắn, tươi cười cúi chào. Quy Lãm đang định dang tay ôm lấy nàng, bỗng thấy Từ Thị quát lên một tiếng:
- Các tướng ở đâu, không ra trừ gian tặc, còn đợi đến bao giờ.
Quy Lãm giật bắn mình, vội vàng quay ra định thoát thân thì đã bị những bộ tướng cũ của chồng mà Từ Thị đã liên hệ từ trước như Tôn Cao Phó Anh v.v... chặn đứng ngay trước mặt. Họ đã theo lệnh của Từ Thị, nấp sẵn ở trong phòng này.
Quy Lãm quỳ xuống đất van xin Từ Thị.
- Xin phu nhân hãy cứu tôi! Tôi xin cởi giáp về quê, cày ruộng chăn trâu suốt đời để chuộc lỗi lầm này!
Phu nhân đã mắng lại:
- Lúc sinh thời Tôn Dực đối xử với ngươi có gì tệ bạc lắm đâu. Trước mặt chồng ta, ngươi và Đới Viên tiền hô hậu ủng, tỏ ra hết mực trung thành. Ta cũng đinh ninh cho rằng các ngươi là những bậc trung lương đã nhiều lần nói tốt về các ngươi với chồng ta. Thật không ngờ thái thú bị người ta hãm hại, các ngươi chẳng nghĩ đến việc trả thù, ngược lại còn lợi dụng lúc người khác gặp nguy nan, các ngươi nỡ giở trò ném đá theo người sa xuống giếng, chiếm cả thê thiếp của người ta, ngay cả ta mà các ngươi cũng chẳng bỏ qua, như thế hỏi có khác gì muông thú? Ta lập mưu giết ngươi chính cũng là để trả thù chồng ta, trừ hại cho dân trừ gian cho nước. . .
Nói xong, Từ Thị giật lấy thanh gươm trong tay của Tôn Cao, đâm thẳng vào tim của Quy Lãm. Hầu như cũng cùng lúc đó, ở bên ngoài, những người khác do Từ Thị tổ chức, đã giết được Đới Viên.
Chuyện Từ Thị dùng mưu trả thù chồng lan truyền trong toàn quân mọi người không ai là không kinh ngạc và ca ngợi nàng là một trang kỳ nữ.

GIA CÁT KHÁC THÊM CHỮ ĐƯỢC LỪA

Thời Tam Quốc, ở Đông Ngô có một cậu bé tên là Gia Cát Khác (203 – 253). Vốn là cháu của nhà chính trị, nhà quân sự đại tài Gia Cát Lượng cậu bé hết sức thông minh linh lợi.

Cha của cậu là Gia Cát Cẩn, tự Tử Du, là anh trai cả của Gia Cát Lượng.
Một hôm, Tôn Quyền mở tiệc lớn mời văn võ bá quan của Đông Ngô. Trong bữa tiệc, mọi người cười nói râm ran không khí rất chan hoà cởi mở và nhiệt tình.

Bỗng nhiên Tôn Quyền phát hiện thấy các quan ai cũng có ý đùa giỡn Gia Cát Cẩn, ra sức thay nhau chúc rượu. Gia Cát Cẩn tửu lượng có hạn, mặt đỏ bừng như sắp bật máu ra.

Lúc đó cậu bé Gia Cát Khác bảy tuổi được theo cha dự tiệc, không hề ngượng ngùng, thay cha mình nâng chén rượu lên đáp lễ các quan:
- Thưa các bác, các chú, có đi không có lại là không phải lẽ, các vị cũng phải uống, các vị cũng phải uống mới được chứ ạ!

Tôn Quyền thấy vậy, bỗng hứng chí lên và nghĩ ngay ra một trò vui. Ngay lập tức, ghé tai nói thầm với quan tả hữu “như thế, như thế…”.

Một lát sau, từ ngự hoa viên, một người hầu dắt vào một con lừa. Trên mặt con lừa dán một mảnh giấy dài, trên viết bốn chữ “Gia Cát Tử Du”.

Các quan nhìn thấy, thảy đều vỗ tay reo cười, cả phòng tiệc bỗng rầm lên, có người còn chỉ chỉ trỏ trỏ về phía Gia Cát Cẩn, khoa chân múa tay. Bởi vì khuôn mặt của Gia Cát Cẩn vốn dài, giống như mặt lừa.

Nhìn thấy vậy, Gia Cát Khác rất tức giận, nhưng ngoài mặt lại làm ra vẻ rất vui, cậu quỳ xuống trước mặt Tôn Quyền khẩn khoản: Xin đại vương hãy cho phép cháu được thêm hai chữ nữa vào cho thêm vui, được không ạ?

Tôn Quyền rất vui lòng, truyền ngay tả hữu mang bút nghiên ra. Gia Cát Khác cầm bút lông lên tay, viết thêm hai chữ “lừa của” vào phần đầu mảnh giấy, nên đọc thành “lừa của Gia Cát Tử Du”.

Mọi người đọc xong, trước còn thấy lạ, sau hiểu ra đều cùng cười ran.

Tôn Quyền rất vui xoa đầu Gia Cát Khác nói:
Thật là một thằng nhóc đáng yêu? Thôi con lừa ấy, coi như là phần thưởng của cha con cháu nhé!

TRIỆU TƯ ĐI SỨ NƯỚC NGỤY TRỔ TÀI HÙNG BIỆN

Sau khi Tào Phi tự xưng là Nguỵ Vương, lập tức sai sứ giả đi ngày đi đêm để sang Giang Đông, tuyên bố phong Tôn Quyền là Ngô Vương và phong thưởng cửu tích. Ngô vương Tôn Quyền muốn cầu toàn, nên tiếp nhận tước mệnh của nước Ngụy Tiễn sứ giả nước Nguỵ đi rồi, Tôn Quyền mới toan tính trong bụng: biết cử ai đi sứ nước Nguỵ bây giờ? Tào Phi chắc chắn là sẽ có nhiều lời lẽ để gây khó dễ, người ấy dứt khoát là phải khôn khéo hơn người, phải có tài ăn nói. Đúng rồi? Để Triệu Tư đi thôi!

Triệu Tư vừa vái chào Tào. Phi, quả nhiên Tào Phi cười hi hí tung ra một câu:
- Ngô vương là một vị chúa thế nào?
Triệu Tử cất giọng sang sảng đáp lại:
- Là một vị chúa thông minh, nhân trí, anh hùng và thao lược. Tào Phi thoảng nghe, sắc mặt chợt biến, trong lòng đã thấy không vui, nhưng vẫn làm ra vẻ đang rất hứng thú:
- Triệu tiên sinh? Có thể nói cho tường tận hơn được không?
Triệu Tư vái dài một vái nói:
- Nếu đã được Nguỵ Vương nể mặt như thế, thần xin được kể ra đây mất việc của Ngô Vương đã làm.
Triệu Tư đằng hắng lấy giọng, rồi dõng dạc kể:
- Lỗ Túc xuất thân con nhà bình dân, Ngô Vương đã để ông ta làm một đại thần tâm phúc, đó có phải là thông minh không? Lã Mông xuất thân con nhà võ, Ngô vương đã dạy dỗ để ông ta thành thượng tướng quân để cầm quân, thế không là sáng suốt hay sao? Bắt sống được tướng Nguỵ Vu Cấm lại không giết, thế chẳng phải nhân là gì? Đánh được thành Kinh Châu lại không lệnh cho binh lính chém giết trong thành, thế không phải là khôn khéo hay sao?
Có sẵn đất cả ba châu, nhưng lòng lại nghĩ đến bốn phương thiên hạ, thế không phải là nghĩ
đến sách lược hay sao?
Triệu Tư nói ra câu nào cũng là sự thực, lại mềm dẻo nhưng cứng rắn, Tào Phi không thể nổi nóng được, chỉ chau mày rồi chuyển hướng câu hỏi:
- Ngô Vương có học vấn gì không?
Triệu Tư nói ngay lấy đầu đề câu chuyện:
- Ngô vương chọn lựa cất nhắc người hiền năng, dùi loài nghiên cứu kế lớn để chấn hưng đất nước, được rảnh rỗi chút nào, đọc đủ loại kinh thư sử sách. Thế nhưng, người không học theo những con mọt sách cổ hủ kia chỉ biết gặm chữ nghĩa, tầm chương trích cú.
Tào Phi nghe xong lại chuyển mũi nhọn câu chuyện, tung ra một đề mục khó:
- Ngô Vương biết dùng người hiền tài như thế, lực nước mạnh như thế liệu có thể nam chinh bắc chiến ra ngoài đánh dẹp được không?
Triệu Tư thưa:
- Nước lớn có đạo hùng binh đi đánh dẹp, nước thỏ ắt cũng có sách lược tất để phòng ngừa.
Tào Phi bỗng bật cười hì hì:
- Triệu tiên sinh! Đùa ông một chút nhé! Nước Ngô có sợ nước Nguỵ không?
Triệu Tư ưỡn ngực nhìn thẳng vào Tào Phi:
- Đông Ngô có cả triệu hùng binh, có Trường Giang rộng lớn dăng thành, còn sợ gì ai?
Tào Phi tỏ ra khâm phục:
Trong tay Ngô Vương liệu có được bao nhiêu nhân tài như tiên sinh?
Triệu Tư đáp:
Người sáng suốt thông đạt có tới gần trăm, còn người như tôi thế này, lấy xe mà chở, lấy đấu mà đong không hết, nhiều vô kể.
Tào Phi ngầm thán phục trong lòng, ứng đối bao nhiêu câu, chẳng hớ một câu nào, đúng là bậc kỳ tài trên đời này.

TƯ MÃ Ý VỜ ỐM TRỪ PHẢN NGHỊCH

Nằm trên ghế thái sư bằng hồng mộc, Tư Mã ý (năm 179- 251) tâm sự rối bời: ''Ngụy Minh đế băng hà, con út là Tề vương Tào Phương lên nối ngôi, bản thân mình làm thái úy, cùng với đại tướng quân Tào Sảng tiếp thu di chiếu của Minh đế, cùng phò tá cho triều chính. Tào Sảng lúc đầu không dám chuyên quyền, gặp chuyện gì lớn cũng đều hỏi han. Ngày nay, hắn lại tiến cử những người tâm phúc, vô hiệu hóa vai trò của mình. 
Hừ! Tào Sảng cậy mình là dòng dõi tôn thất qúy tộc, thêm nửa binh quyền của thái úy như mình đã bị tước đoạt. Trở thành một thái phó có tiếng không có miếng, làm sao có thể đối chọi với thằng cha cứng đầu này đây?
Hay là nghỉ dưỡng bệnh để cho thằng cha Tào Sảng này quên mình đi''.
Tào Sảng không hề quên. Tâm phúc của hắn là Lý Thắng nhậm chức thứ sử Kinh Châu, Tào Sảng ghé tai thầm dặn Lý Thắng:
Đến chào Tư Mã ý, dò la hư thực thế nào!
- Báo với thái phó, Lý Thắng xin vào gặp!
Tiếng bẩm báo làm Tư mã ý chợt tỉnh dậy. Ông sai hai nàng hầu vực dậy, ngồi trên giường chạm hoa.
Lý Thắng vừa bước vào, Tư Mã ý lấy tay với áo, thì áo rơi tuột xuống đất. Ông lại đưa tay ra hiệu với người hầu, tỏ ý muốn uống nước. Người hầu bưng lên một bát cháo, Tư Mã ý húp từng tí một, nước cháo chảy theo khóe miệng tràn cả xuống ngực.
Lý Thắng khấp khởi trong lòng thầm nghĩ: Tư Mã ý sắp là Đồ bỏ đi rồi? Tuy nhiên trên mặt làm ra vẻ thương sót nói:
- Hoàng thượng còn thơ dại, thiếu sự phò tá của thái phó không được! Thái phó ốm đau đến mức thế này, người trong thiên hạ sẽ phải đau đớn khóc than mất.
Tư Mã ý thở dài than:
Ta già rồi, sắp xuống lỗ rồi: Nghe nói ông sắp đi làm thứ sử Tính Châu, làm cho tốt vào nhé, sợ rằng, ta không được gặp ông lần nữa đâu?
Lý Thắng cải chính lại:
Thưa thái phó, tôi đi Kinh Châu, không phải Tính Châu. Tư Mã ý thừa biết Lý Thắng là
người Kinh Châu, nên nói trệch Kinh Châu ra Tính Châu, và ông vẫn cố ý làm ra lú lẫn:
- Ông sẽ đi làm quan ở Tính Châu, cố mà tự làm cho tốt?
Lý Thắng không nín nổi, nhắc lại lần nữa:
- Đã bảo là tôi đi Kinh Châu, không phải Tính Châu ạ!
Tư Mã ý vẫn cố ý vờ ốm đến cùng:
- Ông đi Tính Châu làm thứ sử, thế là lập được công với nước. Ta chia tay lần này ở đây, e rằng kiếp này khó còn được gặp nhau. Ta có chuyện này muốn nhờ cậy ông.
Nói xong gọi hai con là Tư Mã Sư, Tư Mã Chiêu ra, khẩn khoản với Lý Thắng - Hai con ta còn nhỏ, từ đây sẽ kết nghĩa bạn bè với ông, chỉ mong rằng sau này ta chết đi, sẽ được ông luôn luôn chiếu cố.
Trong lúc nói chuyện, Tư Mã ý bắt đầu rưng rưng nước mắt.
Lý Thắng vội vã cáo lui, đi thẳng đến nhà Tào Sảng, hí hửng khoa chân múa tay:
- Đại tướng quân ơi! Thái phó nói mê nói sảng lung tung, tay không, tay không cầm nổi cái chén không phân biệt được đâu nam đâu bắc, rõ ràng không thể sống lâu nửa đâu.
Tào Sảng mừng quá sức tưởng tượng, không còn coi Tư Mã Ý là cái gì ghê gớm nữa, càng mặc sức lộng quyền.
Tháng giêng năm sau, ấu chúa Tào Phương theo lệ cũ, đến lăng Cao Bình tế lễ tổ tiên, anh em Tào Sảng phải cầm quân đi tháp tùng xa giá, oai nghi hết chỗ nói. Trong thành đã trở nên vô chủ, Tư Mã Ý lập tức sắp đặt binh mã, mau chóng đánh chiếm kho vũ khí, khống chế đô thành. Sau đó, ông cho đóng quân ở cầu phao Lạc Thủy, sai người mang một bức thư gửi anh em Tào Sảng: ''Đại tướng quân Tào Sáng đã vứt bỏ di chiếu của tiên đế, bên trong thì tiếm vị, bên ngoài thì chuyên quyền, ép ấu chúa lệnh cho thiên hạ, là loạn thần tặc tử như Triệu Cao đời nhà Tần, Lã Hậu Cơ Quang đời nhà Hán. Ta tuân lệnh của hoàng thái hậu, bãi miễn quan chức của anh em Tào Sảng, lệnh cho các ngươi hãy để ấu chúa và tất cả người hầu hạ trong cung lại. Các ngươi hãy ngoan ngoãn về nhà, thì được tha tội; Nếu trái lệnh này, có bị giết thì đừng trách''.
Anh em Tào Sảng thấy đại quân đã áp sát đến nơi, không thể không ngoan ngoãn làm theo. Sau khi anh em Tào Sảng về phủ, tám trăm dân công do Tư Mã Ý cử đến đã theo chân đến ngay, xây một bức tường vây xung quanh nhà của Tào. Cứ ba bộ một chòi, năm bộ một chốt canh, ở trên tường cao quan sát mỗi hành động trong nhà họ Tào. Anh em Tào Sảng hoang mang lo sợ, vội vàng viết một lá thư gửi Tư Mã Ý, tỏ ý khẩn cầu, để dò hư thực. Tư Mã ý đọc xong thư, tủm tỉm cười, ngay sau đó đã ra lệnh:
- Chuẩn bị sẵn một trăm hộc gạo, ngoài ra còn chuẩn bị thêm muối, đậu v.v..: đưa đến nhà Tào Sảng.
Quân lính đưa những thứ đó tới, trong lòng anh em Tào Sảng mới tạm thấy như được an ủi phần nào; Thì ra Tư Mã Ý không chấp chuyện cũ, xem chừng mình cũng có thể thoát được tội chết.
Nào ngờ ở trong triều, Tư Mã Ý đang còn mải trừ khử vây cánh của Tào Sảng, lần lượt tống giam vào ngục. Sau khi quét sạch mọi trở ngại, Tư Mã Ý cũng tống giam luôn cả anh em Tào Sảng, cuối cùng với tội mưu đại địch, đã tru di họ Tào đến chín họ.

TÔN LƯỢNG XỬ CỨT CHUỘT TRONG MẬT ONG

Tôn Lượng (năm 242 - 260) là con út của Tôn Quyền, chúa Đông Ngô thời Tam Quốc.
Khi Tôn Quyền chết Tôn Lượng mới mười tuổi và đã lên ngôi vua. Một hôm, Đinh Viên dâng
tiến nhà vua một làn mơ, Tôn Lượng đang muốn ăn, liền nhớ ra ở nhà kho trong cung có mật
ong, bèn sai thái giám đi lấy. Tên thái giám này vốn biết mật ong mà cung đình đang cất giữ rất
ngon ngọt, và đã từng hỏi xin viên quan giữ kho, nhưng lần nào cũng bị ông này từ chối. Thái
giám ấm ức trong lòng, muốn trả thù ông này một phen. Khi lĩnh được mật ong ra ngoài kho,
hắn liền bỏ một ít cứt chuột vào trong mật.
Sau khi thái giám dâng mật ong lên, Tôn Lượng bỏ mơ vào dầm trong mật ong đang định ăn, chợt phát hiện ra trong mật có cứt chuột, bèn tức tối ra lệnh bắt viên quan giữ kho lên để hỏi tội.
Tôn Lượng hỏi:
- Ngươi chuyên trách trông coi kho tàng, thế mà lại để cho chuột ỉa cả vào mật ong, ngươi biết đó là tội gì không?
Viên quan ấy thừa biết đó là tội không tròn chức phận, nhẹ thì mất chức quan, nặng ra thì phải ngồi tù. Tuy nhiên ông ta vẫn rất chăm chú cẩn thận, khi cất giữ mật ong, bao giờ cũng kiểm tra xem có lẫn tạp chất gì không, kiểm tra xong mới cất vào những cái vại sạch sẽ rồi bịt kín lại, dứt khoát không thể nào có chuyện chuột ỉa vào đó được. Thế là ông ta rập đầu vái lia vái lịa, tiếp đó là luôn mồm kể lể, liên tục kêu oan.
Trầm tư một lúc lâu, Tôn Lượng cất tiếng hỏi:
- Thái giám có hỏi xin mật ngươi bao giờ không?
Viên quan đáp:
- Tự ông ấy xin thần khá nhiều lần, nhưng thần không dám cho ạ!
Thái giám nghe vậy kêu toáng lên: Nói láo Thần chưa tự ý xin mật của ông ta bao giờ hết!
Lúc ấy, mấy vị đại thần đứng cạnh Tôn Lượng cùng lên tiếng:
- Lời khai của họ khác nhau quá, phải giải họ sang ty giám sát để tra xét thêm.
Tôn Lượng xua tay nói:
- Không cần, chuyện này rất dễ dàng làm rõ ngay.
Nói xong, sai thái giám hãy lấy những viên cứt chuột ở trong mật ra, rồi bắt họ lấy con dao bổ đôi những viên cứt chuột ấy ra. Sau khi Tôn Lượng kiểm tra kỹ từng viên cứt chuột đã
bị bẻ đôi như thế, cười nói với viên quan đại thần đứng cạnh đó:
- Các người hãy nhìn đấy! Nếu như cứt chuột bị rơi vào mật ong lâu nay, thì nó phải thấm đều từ ngoài vào trong chứ. Thế nhưng những viên cứt chuột vừa bổ đôi ra đây, mới chỉ ướt có một ít bên ngoài vỏ, còn ở trong vẫn khô nguyên, rõ ràng là mới được bỏ vào trong mật.
Điều này chứng tỏ thái giám sau khi lĩnh mật ở kho ra, rồi mới bỏ cứt chuột vào!
Lúc ấy thái giám mới qùy đánh ''thịch'' cả hai gối xuống đất, rập đầu lia lịa thừa nhận mình mắc tội ám hại, mong được tha thứ!
Những người có mặt thấy một vị quốc quân còn ít tuổi mà đã phân biệt phải trái rạch ròi chuẩn xác thế, ai ai cũng cảm thấy vô cùng cảm động và kinh ngạc.

TRƯƠNG CỬ ĐỐT LỢN TÌM SỰ THỰC
 
Thời Tam Quốc, Trương Cử người nước Ngô làm huyện lệnh huyện Câu Chương.
Một hôm, có người đến báo xảy ra vụ trọng án ''giết chồng'', bị cáo là một người đàn bà ngoài ba mươi tuổi ả mặc quần áo tang, vừa đến công đường đã òa lên khóc than thảm thiết.
Nguyên cáo trình bầy rằng:
Tôi là anh chồng của nó. Hôm qua nó về nhà mẹ đẻ, vừa hay đến nửa đêm nhà em tôi bị cháy, xung quanh đó chẳng có nhà cửa gì, cho nên đến lúc chúng tôi đến nơi, nhà đã cháy rụi, em tôi chết dưới gầm giường. Ngày thường, ả này đã có những hành vi không chính chuyên, hẳn là ả đã bàn bạc với tên gian phu nào đó, vờ về nhà mẹ đẻ rồi nửa đêm quay lại cùng gian phu mưu giết em tôi, sau mới châm lửa đốt nhà? để đổ cho ''cháy nhà chết chồng'', xin đại nhân minh xét cho em tôi ạ!
Ả đàn bà kia bỗng nhảy lên như điên:
Ông bảo tôi có gian phu, thì gian phu là ai? Ông bảo tôi tự giết chồng mình, thì có chứng cứ gì không.
Ông kia đành cứng họng không biết nói sao, định cãi mà không cãi nổi.
Mụ đàn bà được thể, bỗng khóc than thảm thiết hơn:
- Sao mà tôi khổ thế này hở trời! Mới chút tuổi đầu tôi đã thành gái góa, lại còn phải mang tiếng xấu suất đời thì bảo tôi làm sao sống nổi, chẳng thà tôi chết đi cho xong.
Nói xong ả lao đầu vào cái cột nhà gần đó. Sai dịch vội lao ra ôm lấy ả, thế là ả lại càng khóc dữ hơn, gào lớn tiếng hơn, kể lể thảm thiết hơn, đến nỗi nẫu cả ruột gan người khác ra.
Trương huyện lệnh đưa mắt nhìn một hồi lâu, nghĩ bụng: Trong tay không có chứng cứ gì, phải đi khám tử thi trước đã rồi mới nói chuyện được.
Đến nhà người chết, thấy căn nhà đã bị cháy sập, tro bụi cuốn tung theo gió lốc.
Kết quả khám nghiệm tử thi, chẳng thấy có chỗ nào khả nghi. Trương huyện lệnh đưa tay vạch
miệng người chết ra nhìn, ngẫm nghĩ một lát, rồi vẫy tay nói:
- Thôi cho làm ma chôn cất đi! Nói xong, ông liếc nhìn sang ả đàn bà, thấy lông mày của ả đàn ra như hể hả trong lòng, như vừa bỏ đi được vật gì đè nặng trong tim. Ông anh chồng của ả thì cuống lên. Trương huyện lệnh làm như không biết, ông lại bảo:
Làm đám ma có khi phải giết tới hai con lợn đấy nhỉ?
Ả đàn bà nói:
- Dạ đến bốn đấy ạ?
Trương huyện lệnh sai anh ruột của người chết trói hai con lợn rồi lại sai người đốt hai đám lửa ở trước cổng nhà. Mọi người không hiểu như thế là ý làm sao.
Bỗng lại nghe huyện lệnh bảo:
Đem một con lợn giết đi rồi gác lên lửa mà đốt; còn một con, cứ để sống như thế mà đốt.
Một lúc sau, rơm củi đã cháy hết. Trương huyện lệnh sai người vạch miệng con lợn chết rồi mới đốt ra xem, thấy trong đó không hề có tro; sau đó lại sai người vạch miệng con lợn bị thiêu sống ra xem, thấy bên trong đầy tro bụi Thế là Trương huyện lệnh nói:
Các người xem, trong miệng người chết không hề có tro than, chứng tỏ rằng anh ta bị chết rồi mới bị thiêu. Sau đó quay sang ả đàn bà, ông tiếp.
- Nào Lúc này ngươi muốn nói nhưng gì đây?

Ả đàn bà đành chỉ còn biết khai rằng đã thông đồng với tên dâm phu để mưu giết hại chồng và xin chịu tội.

CAO NHU NGHIÊN CỨU SÂU PHÁ TRỌNG ÁN


Thời Tào Ngụy đời Tam Quốc, Cao Nhu làm chức đình úy. Thời bấy giờ, kỷ luật trong trại quân hết sức nghiêm minh, hơi có biểu hiện gì lệch lạc, là bị phạt rất nặng, có khi còn liên
lụy cả đến thân thích họ hàng.
Một hôm, trong trại báo rằng có một tên lính gác là Đậu Lễ đã đi đâu mấy ngày chưa thấy quay lại, có khi là đã bỏ trốn. Để giữ nghiêm kỷ luật quân đội, xin cho phép được đi truy lùng, đồng thời tịch thu toàn bộ gia sản phạt vợ con và trẻ già trai gái trong nhà phải đi làm nô lệ cho nhà quan.
Tin tức đến tai vợ của Đậu Lễ, nàng thấy hết sức kinh ngạc và lên tiếng kêu oan và kêu xin lên tới quan phủ. Nhưng quan phủ xét thấy vụ này dính dáng đến chuyện quân sự, không dám thụ lý, đành đưa đẩy qua loa cho xong chuyện. Vợ của Đậu Lễ thấy đã hết cửa kêu, nhưng vì tính mạng của cả nhà mình, đành cố sống cố chết xin gặp bằng được đình úy Cao Nhu, xin được minh xét.
 
Nghe xong lời kêu xin, Cao Nhu liền hỏi:
- Tại sao ngươi biết chồng ngươi không bỏ trốn?
Nàng khóc và thưa:
Chồng tôi từng lặn lộn nơi sa trường, chưa từng bao giờ tỏ ra sợ sệt gươm đao nơi trận mạc, không đời nào chịu bỏ trốn. Hơn nữa chàng là người rất thương yêu tôi, chứ không phải hạng người khinh bạc phù hoa không nghĩ gì đến nhà cửa vợ con. Tôi nghĩ rằng tự nhiên chàng mất tích như vậy, hẳn có điều gì mờ ám, mong đại nhân hãy xét cho công minh.
Cao Nhu nghe nàng nói vậy, cảm thấy rất có lý, lại hỏi:
- Chồng ngươi vốn có thù oán gì với ai không?
Nàng đáp:
- Chồng tôi ăn ở thật thà, xưa nay chưa hề có thù oán với ai bao giờ?
Cao Nhu lại hỏi sang một khía cạnh khác:
Thế chồng ngươi từng có chuyện tiền nong qua lại với người khác bao giờ chưa?
 
Suy nghĩ một lát, nàng đáp:
Đúng rồi? Chồng tôi từng cho một người đồng đội là Tiêu Tử Văn vay tiền, và đã nhiều lần đòi nợ, nhưng anh ta chưa chịu trả.
Cao Nhu bỗng chột dạ. Cái tên Tiêu Tử Văn này vốn rất gian ngoan xảo trá, hôm trước vừa uống rượu đánh người phạm kỷ luật quân đội, đang bị giam trong ngục, việc Đậu Lễ mất tích liệu có liên quan gì đến hắn hay không? Nghĩ đến đây. Cao Nhu nói với vợ Đậu Lễ:
- Ngươi hãy cứ tạm về, để ta điều tra xong, rồi sẽ phán quyết!
Chờ cho vợ Đậu Lễ ra về rồi, Cao Nhu lập tức ra lệnh giải Tiêu Tử Văn đang bị giam lên công đường. Ông hỏi qua mấy câu về chuyện đánh người hôm trước, chợt chuyển mục tiêu, hỏi:
Ngươi có từng vay tiền của người khác không?
Tiêu Tử Văn trở tay không kịp, tái mặt đi, một lát sau mới nói được:
- Tôi đơn côi nghèo khổ, không dám vay mượn ai ạ!
Cao Nhu thấy sắc mặt hắn đã đổi khác, bèn hỏi thẳng vào đề.
- Ngươi từng vay tiền của Đậu Lễ, tại sao nói không vay mượn của ai?
Tiêu Tử Văn nghe nói thế chợt tái mặt đi, biết chuyện đã bại lộ, không biết trả lời sao.
Cao Nhu nổi nóng quát:
- Ngươi đã giết Đậu Lễ, ta đã có chứng cớ trong tay, hãy mau khai ra, thì được nhẹ tội, kẻo nữa thì đừng có trách quân pháp vô tình.

Tiêu Tử Văn chợt thấy hồn xiêu phách lạc, vội cúi đầu nhận tội.

CHUNG ĐỤC, CHUNG HỘI KHÉO ĐỐI ĐÁP
Chung Dao là thái phó nước Ngụy thời Tam Quốc có hai người con trai, người anh tên
là Chung Đục, người em tên là Chung Hội. Hai anh em ngay từ bé đã rất thông minh, nhưng
tính cách lại chẳng ai giống ai, Chung Đục có vẻ hiền lành thật thà, còn Chung Hội lại tỏ ra
nghịch ngợm láu lỉnh, tuy cùng làm một việc, nhưng hai anh em họ mỗi người thể hiện một thái độ khác nhau.
Có một lần, nhân lúc người cha đang ngủ trưa, Chung Hội đầu têu ra chuyện cùng với Chung Đục lén vào phòng ngủ của cha lấy trộm rượu thuốc ra uống. Kỳ thực lúc đó người cha đã biết nhưng vờ ngủ, để xem hành động của hai con.
Chung Đục trước hết qùy xuống vái cha, làm đúng lễ nghi, sau đó mới bắt đầu uống rượu. Chung Hội chẳng những không qùy vái, lúc uống rượu, còn nạt trộm cha… Thấy vậy
Chung Dao bèn nhỏm dậy hỏi Chung Đục:
- Ta đã ngủ rồi, tại sao còn vái lễ?
Chung Đục đáp:
- Dạ, bởi vì uống rượu vụng trong lòng áy náy, không vái lễ càng áy náy thêm!
Người cha lại hỏi Chung Hội:
- Còn con! Tại sao không vái lễ?
Chung Hội đáp:
- Dạ bởi vì uống vụng rượu đã là vô lễ, cho nên con không dám làm lễ.
Thấy hai con trả lời đều rất có lý, Chung Dao rất hài lòng, cho nên không nỡ mắng mỏ, chỉ nhắc nhở động viên hai con nên chăm chỉ học hành.
Ngụy Văn đế Tào Phi biết được tài năng của hai anh em nhà họ Chung, bèn lệnh Chung Dao mang hai con vào chầu.
Chung Đục và Chung Hội đều lần đầu gặp vua, nhưng vẻ mặt mỗi người mỗi khác. Trên đại điện không khí nghiêm trang lặng lẽ, Ngụy đế ngồi ngất ngưởng trên bệ rồng, uy nghiêm hiển hách, vệ binh xếp thành hàng, gươm giáo sáng lòa. Chung Đục vừa nhìn thấy cảnh ấy, căng thẳng đến nỗi mồ hôi túa ra đầy mặt, còn Chung Hội thì cứ tự nhiên như không.
Ngụy Văn Đế hỏi Chung Đục:
- Ngươi làm sao mà đổ nhiều mồ hôi thế?
Chung Đục đáp:
- Dạ bẩm run run rẩy rẩy, mình đẫy mồ hôi ạ!
Đó là nói tình thật, Chung Đục lúc ấy đúng là ở tâm trạng ấy.
Ngụy Văn Đế lại hỏi Chung Hội:
- Vậy còn ngươi, tại sao lại không đổ mồ hôi?
Chung Hội ứng khẩu đáp ngay:
- Dạ bẩm run run sợ sợ, mồ hôi cũng không dám đổ nữa ạ!
Đó là lời nói dối nhưng trả lời còn khéo hơn cả anh mình, nghe rất có hiểu biết. Câu trả lời làm Văn đế và trăm quan đều kinh ngạc, tất cả đều ngợi khen hai anh em thông minh hơn người!

Sau này lớn lên, Chung Hội làm quan đến mật thư lang, trấn tây tướng quân, cùng Đặng Ngải tiến quân vào Tây Xuyên, diệt nước Thục. Sự thực đã chứng minh ông ta thực sự có tài.

DƯƠNG TỔ Ở BIÊN GIỚI ĐÁNH VÀO LÒNG NGƯỜI
 
Danh tướng thời Tây Tấn Dương Tổ (221- 278) qua đời không bao lâu, nước Ngô bị bình định. Khi đem quân về triều, quận công để ban thưởng, Tấn Vũ đế hai mắt rưng rưng lệ, lẩm bẩm một mình: ''Nói đúng lương tâm, tất cả đều do công lao của Dương Tổ hết! Nếu kể công lao, thì Dương Tổ có công lớn nhất''.
Nguyên là năm 269 (Năm Thái Sử thứ năm thời Tây Tấn Vũ đế) khi Dương Tổ phụng mạng Tấn Vũ đế, đem quân đi đánh đẹp nước Ngô, đã vận dụng thành công chiến thuật đánh vào lòng người.
Hai nước Tấn Ngô gây chuyện can qua, thường thường có quân tướng nước Ngô chạy sang xin hàng. Dương Tố sau khi hỏi han tỉ mỉ một lượt, thế nào cũng khoan hồng độ lượng bảo: ''Muốn về cũng được, các người được tự do đi lại''. Mỗi lần ra ngoài hoạt động, Dương Tố thường chỉ mặc một chiếc áo da xuềnh xoàng, không mang khải giáp chi hết.
Quanh nơi ở, số quân bảo vệ cũng không bao giờ quá hai mươi người. Hễ được rảnh rỗi, thế nào Dương Tố cũng rủ binh lính đi săn bắn hoặc câu cá. Tất cả những việc đó, binh lính nước Ngô đều nhìn thấy tận mắt, xưa nay họ chưa từng thấy có một vị tướng nào mà lại bình dị dễ gần đến thế, dần dần họ mất đi sự thù địch, lũ lượt vượt qua biên giới đầu hàng Dương Tố.
Tinh thần chiến đấu của quân Ngô bắt đầu dần dần rệu rã.
Dương Tổ có những điều rất lạ. Hai nước giao tranh, ông không bao giờ tập kích bất ngờ. Tướng sĩ hai nước Tấn - Ngô dồn hết lên chiến trường, một lát sau, khói lửa ngút trời, tiếng trống trận dóng dả bên tai không ngớt. Có một vị tướng lĩnh nói muốn hiến kế trá hình, Dương Tổ lại kêu gọi quân hầu, tả hữu:
- Quân bay đâu? Tóm cổ hắn lại, đổ rượu ngon cho hắn say mềm ra, để hắn không hé răng nổi lời nào?
Vị tướng ấy bị đổ rượu cho say bí tỉ. Có lần giữa lúc hai bên đánh nhau đang hăng, có người bắt dẫn tới hai thằng bé của bên Ngô. Hai thằng bé giương mắt tròn xoe, vô cùng kinh hãi. Dương Tổ lại cười với chúng rất đôn hậu, và ngay sau đó đã sai gọi tráng sĩ đến đặn:
- Đưa chúng về, nhất định phải tìm cách đưa chúng về tận nhà thật an toàn vô sự. Nếu
không, ta sẽ hỏi tội các ngươi!
Hai thằng bé đang khóc bỗng cười. Chẳng bao lâu sau, các tướng lĩnh của nước Ngô như Hạ Tường v.v... sang hàng, người cha của hai đứa bé đó vì quá xúc động, cũng mang theo bộ tướng sang hàng.
Có một lần, Trần Thượng, Phan Cảnh là tướng lĩnh của nước Ngô xâm nhập đất Tấn, Dương Tổ đem quân đánh đuổi và giết chết họ. Sau khi sự việc xảy ra, Dương Tổ đã long trọng làm lễ tang cho họ.
Ngoài ra, Dương Tổ còn lớn tiếng ca ngợi hai người này là những bậc trung thần của nước Ngô thà chết không chịu khuất phục. Sau khi được tin này, các đệ tử của Trần Thượng Phan Cảnh đều lần lượt lẻn sang đưa tang, Dương Tổ đã tiếp đãi theo đúng lễ nghi và đưa tiễn rất chân thành.
Đặng Hương là tướng nước Ngô mang quân xâm lăng Hạ Khẩu của nhà Tấn, bị đánh thua liểng xiểng và bị bắt sống. Khi bị quân Tống trói lại và đưa tới trước mặt Dương Tổ, Đặng Hương trong lòng hốt hoảng lo âu, Dương Tổ lại mỉm cười vẫy tay ra hiệu cởi trói ra, rồi tha cho về. Đặng Hương cảm kích đến nỗi rơi nước mắt, rập đầu lia lịa. Quay về nước Ngô, Đặng Hương đã mang theo một số lớn binh mã sang hàng Dương Tổ.
Người của bên Dương Tổ khi tiến vào lãnh thổ nước Ngô, đều phải tuân theo một ''quy định'' rất đặc biệt. Nếu thu hoạch lúa ngô của nước Ngô để làm quân lương, đều phải ghi đầy đủ số lượng và giá trị, sau đó đem vải vóc, tơ lụa để đền bù cho dân chúng nước Ngô. Dương Tổ và binh lính dưới quyền cưỡi ngựa săn bắn, chơi bời trên biên giới hai nước Ngô - Tấn, luôn luôn hoạt động trên đất Tấn, chưa bao giờ bước lên lãnh thổ nước Ngô, chim thú không biết đâu là đường biên giới, có lúc chạy lung tung, nếu những vật săn đó bị người nước Ngô bắn bị thương, chạy sang đất Tấn, thế nào Dương Tổ cũng dặn dò những người dưới quyền trói lại rồi đưa trả lại cho người nước Ngô.
Người nước Ngô rất thán phục Dương Tổ. Tuy là nước đối địch với nước Tấn, nhưng nước Ngô vẫn luôn tôn xưng Dương Tổ là ''Ông Dương''. Lục Kháng là tướng lĩnh nước Ngô phải đánh nhau với Dương Tổ cũng luôn tấm tắc khen: ''Ông Dương rất rộng bụng, ngay cả Lục Nghị, Gia Cát Lượng cũng không thể sánh kịp''.
Lòng người nước Ngô dần đần hướng theo Dương Tổ. Tất cả những cái đó đã đặt nền
móng tư tưởng để nước Tấn chinh phục nước Ngô. Không trách được rằng, Tấn Vũ đế đã

động lòng thương xót khi nhớ tới vị đại thần này.

MÃ LONG DÙNG ĐÁ NAM CHÂM HÚT ĐỊCH
 
Một ngày vào năm 279, trên phố lớn của đô thành nước Tấn, một đoàn binh sĩ ba nghìn
năm trăm người, mang đầy đủ quân lương và khí giới mới mẻ, bước đi mạnh mẽ, hùng dũng
hiên ngang tiến ra ngoại thành, đi chiếm lại Lượng Châu do thủ lĩnh bộ tộc Tiên Ty là Thụ Cơ Năng chiếm giữ.
Đoàn quân vượt qua Tri Thủy, nhanh chóng tràn vào biên giới của Lượng Châu.
Ở trong thành Lượng Châu, Thụ Cơ Năng có hàng mấy vạn binh mã. Từ sau khi thám báo báo tin, Tấn Vũ đế sai Tư Mã Viêm đem quân đánh Lượng Châu, đã cho quân chiếm cứ mọi vị trí hiểm yếu và địa hình có lợi, như sẽ thắt chặt miệng túi ở những con đường quân Tấn buộc phải đi qua và tính sẵn những con đường quân Tấn có thể rút qua, cùng một lúc đã cho quân mai phục để chặn đường rút lui. Thụ Cơ Năng chắc mẩm rằng trận này ắt hẳn thắng to không nghi ngờ gì nữa.
Chiều hôm ấy, chủ soái của quân Tấn là Mã Long đem quân đến một cửa rừng, cho quân tạm dừng lại nghỉ ngơi chốc lát. Lúc ấy, toán trinh sát đi đầu về báo:
- Thưa chủ soái, khe núi phía trước rất hẹp, mà hai bên hình như có quân mai phục!
- Biết rồi! - Mã Long cho đẩy những cỗ xe có phên chắn lên phía trước cấp cho các đơn vị, binh sĩ đẩy những chiếc xe đó tiếp tục tiến lên. Bỗng nhiên, quân mai phục của Thụ Cơ Năng ở hai bên sườn núi dùng cung tên và đá bắn ra. Nhưng vì đã có những cỗ xe có phên chắn, nên quân của Mã Long chẳng những không một ai sây sứt gì mà còn vừa đánh trả, vừa tiến lên. Trận đụng độ đầu tiên, Thụ Cơ Năng đã bị thất thế.
Sau khi để cho quân lính nghỉ ngơi chốc lát, Mã Long lại ra lệnh cho quân lính chở đá về xếp thành đống hai bên lối đi nhỏ hẹp đó. Ông đã đoán trúng tâm lý hiếu thắng và nóng vội của Thụ Cơ Năng, hắn ắt sẽ theo đường này để đánh úp quân Tây Tấn. Ngoài ra, Mã Long còn lệnh cho quân lính của mình chuyển sang mặc áo giáp bằng da tê giác. Quân Tây Tấn vừa thay xong áo giáp thì quân của Thụ Cơ Năng cũng vừa kéo đến. Quân lính của bộ tộc Tiên Ty ào ào xông tới. Nhưng sau khi chúng đi vào khe núi hẹp đó, tên nào tên ấy bị những hàng đá xếp hai bên đường hút chặt lấy không cựa quậy được “Người Hán có yêu thuật! Người Hán có yêu thuật!” Quân lính của Thụ Cơ Năng kêu lên như vậy. Quân của Mã Long xông tới lại rất thông suốt nhẹ nhàng, chỉ trong chốc lát đã chém ngã mấy ngàn tên lính địch. Trong trận đánh này, Thụ Cơ Năng nghênh ngang càn dỡ cũng bị giết chết.

Thì ra, Mã Long đã từng khảo sát kỹ hoàn cảnh địa lý của vùng này, biết được rằng ở đây có một loại từ thạch hút được sắt. Mã Long liền liên tưởng tới những chiếc áo giáp bằng sắt của quân địch. Nếu như lợi dụng đặc điểm của từ thạch vào trong chiến đấu, nhất định sẽ phát huy được tác dụng kỳ diệu của nó. Và như thế, Mã Long vừa áp dụng đã giành thắng lợi và thu hồi được Lượng Châu.

THẠCH LẶC DÂNG LỄ CƯỚP KẾ THÀNH


Một ngày đầu tháng ba, năm Kiến Hưng thứ hai Mẫn đế thời Tây Tấn (năm 314),
Vương Tuấn, tướng giữ thành Kế Thành của U Châu, Tây Tấn, vui mừng đọc một bức thư. Đó
là thư do Thạch Lặc, thủ lĩnh của bộ tộc Kiệt sai người mang đến. Trong thư viết: ''Từ lâu đã
nghe nói Vương tướng quân là ngươi vô địch trong thiên hạ, khâm phục hết chỗ nói, nay gửi
thư này tới đại nhân, có ý bày tỏ lòng khâm phục và cũng ngỏ ý kẻ hèn mọn này muốn có thành tâm đi theo, ba ngày sau sẽ đến Kế Thành để dâng lễ lên Vương tướng quân.
Ngay sau đó, Vương Tuấn đã cho triệu tập các tướng lĩnh, trước đông đủ mọi người, đã tuyên đọc bức thư của Thạch Lặc, và dương dương tự đắc ca ngợi đó là ''thứ quân không phải đánh mà thắng'' ''tin người thành phục là điều chí cốt của đạo làm tướng''...
Đang lúc ông ta đang hết lời ca ngợi thế, một bộ tướng bước ra can rằng:
- Thưa tướng quân? Thạch Lặc là con người lòng tham vô đáy, xưa nay chưa từng nói tín nghĩa bao giờ. Hắn nói kính phục ta và muốn đến dâng lễ, e rằng là lời nói dối. Theo tôi, chúng ta cứ phải điều động quân đội, chuẩn bị trước đi mới phải!
Đang đà phấn chấn lại bị người khác ngắt lời ngang chừng, Vương Tuấn tự dưng nổi nóng lên, nét mặt bỗng sa sầm, nói:
- Thạch Lặc lần này muốn ủng hộ ta, đi theo ta. Ai còn dám nói đến chuyện điều động binh lính, ta sẽ chém người ấy trước.
Hai ngày sau, Thạch Lặc dẫn đại quân đến Dịch Thủy, lặng lẽ tiến quân về Kế Thành.
Sáng sớm ngày thứ ba, trước cổng Kế Thành thấy xuất hiện một mảng đen sì. Thì ra quân lính
của Thạch Lặc đã lùa mấy ngàn con trâu bò đến đó.
- Mau mở cổng ra để ta vào dâng lễ cho Vương tướng quân.
Thạch Lặc cưỡi ngựa đến trước cổng thành hô hét lên với binh lính canh giữ trên thành.
Sau khi được báo tin, Vương Tuấn vội vàng ra lệnh mở toang cổng thành ra đón tiếp.
Cổng thành vừa mở ra, hàng đàn trâu bò như nước vỡ bờ ùa vào trong thành, trong nháy mắt
đã chật ních các phố lớn ngõ nhỏ trong thành, đó chính là mưu kế Thạch Lặc. Vì e rằng Vương
Tuấn có để quân mai phục ở trong thành, nên Thạch Lặc đã dùng trâu bò tràn ngập vào chật
phố để ngăn chặn binh lính của Vương Tuấn cũng không thể xông ra chém giết được.
Khi được tin phi báo lần thứ hai, Vương Tuấn mới bắt đầu nhận ra rằng Thạch Lặc có ác ý. Nhưng đang lúc hạ lệnh cho quân sĩ hành động, đại quân của Thạch Lặc đã xông vào thành. Vương Tuấn sợ hãi nhảy ra sân, bị quân lính của Thạch Lặc bắt sống.
- Vương tướng quân, bây giờ ngài đã có thể nhận lễ cho tôi rồi chứ?

Thạch Lặc ngồi tót giữa sảnh đường của Vương Tuấn mỉa mai nói với Vương Tuấn đang bị trói chặt. Vương Tuấn tỏ ra vô cùng ân hận, nhưng đã quá muộn rồi!

VƯƠNG NHUNG NHẬN RA MẬN CHÁT BÊN ĐƯỜNG
Vương Nhung là tể tướng thời Tây Tấn, khi còn nhỏ là một cậu bé rất thông minh.
Một ngày mùa hè, cậu bé Vương Nhung và các bạn nhỏ của mình rủ nhau ra vui chơi ở ngoại thành Lâm Nghi. Nhảy nhót vui đùa thỏa thích một hồi lâu, lũ trẻ đều thấm mệt và đều thấy khát nước. Một trong những người bạn nhỏ của Vương Nhung rủ:
- Đi! Chúng mình đi kiếm xem có quả gì ăn được cho đỡ khát không, đi!
Bọn trẻ nhìn thấy ở phía xa có một cây mận, liền rủ nhau chạy về phía ấy. Hay quá!
Một cây mận cành nào cũng nặng trĩu những quả.
Bọn trẻ thấy vậy sung sướng reo lên:
- Ôi cây mận sai quá! Ôi những quả mận nom ngon quá! Chúng ta phải chén một bữa cho no cho chán mới được.
Thế là chẳng ai bảo ai, bọn trẻ lũ lượt leo lên cây, riêng mình Vương Nhung vẫn đứng im dưới gốc không hề nhúc nhích.
Một người bạn quay lại hỏi:
- Này! Vương Nhung, đằng ấy còn đứng ngẩn ra đấy làm gì vậy?
Vương Nhung đáp:
- Đấy là cây mận chát, không ăn được đâu!
Lúc ấy, một người bạn khác của Vương Nhung đã hấp tấp cắn thử một miếng:
- Ái chà! Chát quá thật, chát lắm, phì! phì!...
Các bạn khác của Vương Nhung đều lần lượt nếm phải vị chát, họ vứt mận đi, chạy tới trước mặt Vương Nhung hỏi:
Làm sao mà đằng ấy biết rằng đấy là cây mận chát!
Vương Nhung thật thà đáp:

- Dễ hiểu thôi! Cây mận mọc ngay ở bên đường, nếu nó là ngon là ngọt, thì đã bị người ta hái hết từ lâu, làm gì còn đến lượt bọn ta? Nó là cây mận dại đó mà!

QUÂN LƯƠNG THẬT GIẢ CỦA TỔ ĐỊCH
Danh tướng thời Đông Tấn, thứ sử Dự Châu Tổ Địch (266 - 321) muốn khôi phục giang sơn nhà Tấn, đã từng nhiều lần đem quân đi bắc phạt, thu hồi được một giải đất lớn phía nam Hoàng Hà.
Có một năm, Tổ Địch mang quân giao chiến với Thạch Qúy Long, cháu trai của thủ lĩnh tộc người Lương ở phía bắc là Thạch Lặc. Trên đường thua chạy, Thạch Qúy Long cướp giữ
Dự Châu, để lại chiến tướng Đào Báo giữ một tòa thành đơn độc.
Tổ Địch thừa thắng tiến lên, cử Hàn Tiềm làm tiên phong tiến công Đào Báo.
Hàn, Đào quả là hai tay kỳ phùng địch thủ, qua nhiều lần đọ sức rất kịch liệt, chẳng ai làm gì được ai, kết quả cầm cự nhau trong tòa thành cô lập ấy: Hàn Tiềm chiếm cứ mé đông thành ra vào bằng cửa đông; Đào Báo chiếm giữ mé tây thành, ra vào bằng cửa nam. Hai bên dằng co nhau, đánh đánh lại dừng dừng như thế, kéo dài hơn bốn mươi ngày, quân lương đã gần cạn cả: Tổ Địch nghe được tin báo Hàn Tiềm đang xin cứu viện lương thảo, trong lòng hết sức bồn chồn: Lương thảo ở bộ chỉ huy còn không đủ, đi đâu mà kiếm lương thảo bây giờ!
Tổ Địch tính toán rất lâu, cuối cùng nảy ra một kế. Một hôm, ông sai quan quân của mình lấy ra hàng ngàn chiếc bao không, đóng đầy đất cát vào rồi xếp thành hàng trên mặt đất.
Sau đó, tổ chức một đội vận chuyển lương thực hàng ngàn người, ngoài ra còn cử lính tinh nhuệ đi theo áp tải, chở quân lương đến mé đông thành mà Hàn Tiềm đang đóng giữ. Ngoài ra
ông lại sai mấy người lính chở mấy túi lương thực thật sự, đi đằng sau đội vận chuyển lương
thực, giả bộ mệt mỏi quá mà rớt lại phía sau, dừng lại ở bên đường nghỉ ngơi. Đào Báo nhìn
thấy thế, lập tức sai quân lính của mình tránh chỗ thực, đánh chỗ hư, bỏ qua đội quân chở
lương thực của Tổ Địch, đi cướp lương thực của đám quân lính bị “rơi rớt” lại. Đám quân lính
bị ''bỏ rơi'' thấy quân địch tràn sang ào ào như ong, vội làm theo lời dặn của Tổ Địch, bỏ lương
thực lại, chạy trốn đi. Quân của Đào Báo hí hửng chạy ra cướp lấy mấy bao lương thực ấy.
Lương thực được đưa lên cho Đào Báo, mở ra xem, toàn là gạo trắng xóa. Quan quân của Đào Báo đang lúc đói, người nào người nấy nhìn chằm chằm vào những bao gạo như hổ đói nhìn mồi. Đào Báo vẫy tay, ra ý cho đem ra nấu cơm, thế là cả đám quan quân ùa lên giành giật nhau, kết quả chỉ có một số lính tráng là được ăn, còn phần lớn chẳng được liếm hạt nào, nhao nhao lên chửi thề và nghĩ đến quân lính của Hàn Tiềm ở mé đông thành đã nhận được một số lớn lương thực tiếp tế cho nên chẳng còn bụng dạ nào đánh trận nữa. Đào Báo vừa sốt ruột vừa tức giận, buộc phải liên tục cho người về xin Thạch Lặc chở lương thực đến cứu viện.
Thạch Lặc được tin báo lập tức cho đi vay mượn được một số lớn lương thực và chuẩn bị tới hàng ngàn lừa ngựa để chuyển số lương thực đó cho Đào Báo. Nào ngờ Tổ Địch sớm đã có dự liệu, liền lệnh cho Hàn Tiềm đem quân ra chặn đánh ở vùng Biện Thủy là nơi quân địch buộc phải đi qua để cướp bộ quân lương.
Đào trông ngóng mấy ngày liền, không thấy lương thực do Thạch Lặc chuyển tới, còn
quân của Hàn Tiềm lại đầy đủ lương thực. Đào Báo tự biết mình không còn xứng là đối thủ của
Hàn Tiềm, bèn nhân lúc đêm tối, dẫn đầu đám tàn quân len lén trốn chạy. Cuối cùng Hàn Tiềm

đã chiếm lĩnh được toàn bộ tòa thành.

CÂU NÓI HÓM HỈNH CỦA TƯ MÃ THIỆU KHI CÒN NHỎ
Tần Minh đế Tư Mã Thiệu (299- 326) khi còn nhỏ đã thông minh linh lợi, rất được Nguyên đế cha mình yêu dấu.
Có một lần Nguyên đế ôm thái tử trong lòng đang ngồi chơi, bỗng thái giám vào bẩm
báo:
Muôn tâu bệ hạ, Trường An có người tới ạ!
Nguyên đế triều kiến xong, nói với thái tử nhỏ bé của mình:
- Này con, con bảo mặt trời với Trường An, nơi nào gần chúng ta hơn?
Thái tử ngẩng lên nhìn mặt trời, đáp:
- Mặt trời xa, Trường An gần ạ!
- Tại sao thế?
- Mặt trời xa ơi là xa, từ trước đến giờ chưa có ai đến bao giờ, Trường An ở gần hơn, nên mới hay có người đến đây!
Nguyên đế xoa tay vào khuôn mặt nhỏ xinh của thái tủ, vui mừng nói:
- Phải lắm! phải lắm! Lại còn nói ra được cả lý do tại sao nữa!
Ngày hôm sau, Tấn Nguyên đế mở tiệc chiêu đãi văn võ bá quan. Muốn để mọi người đều biết sự thông minh của thái tử, nên ông đã cho vời cả thái tử đến dự tiệc.
Mọi người đang ăn uống vui vẻ, Nguyên đế liền hỏi thái tử:
Này con, cha muốn hỏi con, mặt trời và Trường An, nơi nào gần chúng ta hơn?
Thái tử ngẩng đầu, nhìn ra ngoài điện và đưa tay chỉ rồi nói:
- Mặt trời ở gần chúng ta hơn ạ!
Nghe thấy thế, Nguyên đế bỗng giật mình, chợt biến sắc mặt:
Tại sao con lại nói không giống như hôm qua thế?
Thái tử nói:
- Xin cha và mọi người hãy nhìn xem, kia chẳng phải mặt trời là gì? Lúc nào chúng ta cũng có thể nhìn thấy, còn Trường An thì sao? Chúng ta có nhìn thấy đâu, thế chẳng phải là mặt trời gần hơn, Trường An xa hơn hay không?

Nguyên đế thở phào nhẹ nhõm, đắc chí cười ha hả!

ROI NGỰA QUÝ CỦA TƯ MÃ THIỆU ĐỂ LẠI
Theo những điều ghi chép trong ''Tấn Thư'', thì đây là câu chuyện xảy ra vào một ngày tháng sáu năm Tấn Minh đế thứ hai thời Đông Tấn (năm 324).
Trại lính của Vương Đôn phản thần thời Đông Tấn đóng ở Vu Hồ (phía nam Đang Đồ, An Huy bây giờ). Hôm ấy có một người dáng vẻ nhà buôn, bên vai phải đeo cái đẫy tiền, đi khắp phố dài ngõ hẹp, vừa đi vừa rao: ''Ai có hàng lâm sản bán không? Ai có đặc sản bán không?''.
Này, tớ bảo này, cậu trông thằng cha kia có phải chăng giống lái buôn tí nào, đúng không? Một người lính gác bảo với người bạn cùng gác với mình.
Ừ nhỉ! Đi! Bọn ta tới đấy xem thế nào đi!
Hai người lính đi tới gần để theo dõi và nhìn cho kỹ người lái buôn nọ.
Thì ra đấy là con người mặt đầy râu đỏ như râu ngô, dáng vẻ hùng dũng. Ông ta nói năng lại lưu loát nhã nhặn, hiển nhiên là một kẻ có được ăn học đầy đủ.
- Đây hẳn không phải là người làm ăn buôn bán chắc là thám tử của triều đình rồi?
Hai người lính rì rầm trao đổi, nhận thấy việc này rất hệ trọng, bèn chạy thẳng đến soái phủ của Vương Đôn báo cáo. Nghe nói người đó đầy mặt râu đỏ như râu ngô, Vương Đôn liền vỗ tay xuống án thư nói:
- Trời ơi, đó chính là Minh đế Tư Mã Thiệu. Mau cho người đuổi theo bắt lại cho ta!
Thế là một toán kỵ binh lập tức truy đuổi, nhưng Minh đế đã bỏ đi đằng nào không biết.
Họ không biết rốt cuộc nên đuổi theo lối nào? Đang lúc mọi người còn đang băn khoăn, thì
trong đó một người reo lên:
- Ơ kia có một bãi phân ngựa.
Đám quân kỵ vội ào tới đó, lúc này trong một quán bên đường có một bà cụ bán quà bánh. Người lính cưỡi ngựa đi đầu đến trước mặt bà cụ lễ phép hỏi:
- Xin cụ cho hỏi thăm vừa rồi cụ có thấy một người râu đỏ quạch cưỡi ngựa đi qua đây không ạ?
- Có đấy? Nhưng đã đi khá xa rồi! Ồ! mà đây là cây roi người ấy bỏ lại đây này? Cụ già vừa nói vừa rút trong bọc áo ra một cây roi sáng loáng.
- Ôi! Một cây roi thất bảo - Người lính đi đầu thốt lên: - Đây là của quý trong hoàng cung đó?
Thế là năm người lính tranh giành nhau mà ngắm nghía cây roi. Họ bàn cãi với nhau và
bất giác để thời gian trôi đi.
- Trời ơi! Thôi chết! Chúng ta còn phải đuổi theo người kia cơ mà!
- Người lính dẫn đầu vội kêu lên.
Không kịp đâu, nhìn kia kìa, đống phân ngựa chả lạnh khô đi rồi!
Một người lính khác nói.
Mấy người cùng nhìn đống phân ngựa quả là thấy nó đã lạnh khô đi thật, cho rằng có đuổi theo cũng không kịp nữa. Thế là họ mang cây roi thất bảo về trại.
Người ấy đúng là Tấn Minh Đế. Nhà vua mà thân chinh đi trinh sát tình hình địch có thể
nói là chưa từng thấy bao giờ- Lại nói đám kỵ binh đuổi tới chỗ đống phân ngựa thì Minh đế
còn đang ở ngay phía trước không xa mấy. Từ sau khi thấy hai người lính chăm chú nhìn mình. Minh đế lập tức ý thức được rằng tình thế trở nên nghiêm trọng. Thế là ông vội vã ra khỏi
trại lính tung mình lên ngựa.
Thế nhưng ông lại e khó có thể chạy thoát với đám kỵ binh kia. Nhìn thấy có bà cụ ngồi trong quán bán quà. Ông bước tới, lấy ra hai lạng bạc cho bà lão và đưa cho bà cụ cây roi ngựa thất bảo của mình, dặn dò bà cụ một hồi, quay ra lấy nước lạnh dội lên đống phân ngựa, rồi mới lên ngựa của mình tiếp tục chạy nên mới có màn kịch vừa rồi.

Thấy đám quân kỵ không đuổi theo nữa, Minh. đế mới thật yên tâm, mang theo tin tức thăm dò được, trở về kinh thành.

KẾ TUẦN HOÀN TẮM NGỰA CỦA QUÁCH KÍNH
Năm 330 (năm Thành đế Hàm Hòa thứ năm thời Đông Tấn) giám quân. Kinh Châu nước Hậu Triệu là Quách Kính phụng mạng đi đánh Tương Dương của Đông Tấn.
Quân đội Đông Tấn đóng ở Tương Dương đều là loại binh hùng tướng mạnh. Trưởng quan giữ thành, nam trung lương tướng của Đông Tấn Chu Phù lại càng tỏ ra kiêu dũng khác thường.
Lúc ấy, vua của nhà Hậu Triệu là Thạch Lặc không thể nào đưa ngay quân tiếp viện ra được để đỡ đòn cho Quách Kính, nên đã nghĩ ra một mẹo để đối phó với tình thế gấp rút đó.
Ngay trong đêm Thạch Lặc hạ lệnh cho Quách Kính: ''Nếu Chu Phù cho người đến thám thính
tình hình quân sự ở Phàn Thành, thì hãy tìm mọi cách để cho chúng biết: Quân nhà Hậu Triệu
chúng tao chưa thèm đánh Chu Phù mày vội, đợi bảy tám ngày sau, đông đảo kỵ binh của chúng ta tới đây, sẽ tìm cách nện cho mày một trận, đến lúc ấy, chúng mày có mọc cánh cũng chẳng bay thoát được''.
Nhận được lệnh, Quách Kính thầm nghĩ bụng: “Đại vương nói thế chẳng sai chút nào, thế nhưng biến được lời nói đó ra hành động, thì quả là một chuyện chẳng dễ dàng”. Trong đầu
Quách Kính từ lúc ấy luôn nhảy nhót hiện đi hiện lại mấy dòng chữ ''đông đảo kỵ binh'' đông
đảo kỵ binh''... “ngựa chiến”... – Đúng! Có cách rồi! - Quách Kính đập tay xuống án thư, bất
giác lẩm bẩm một mình - tự tạo nên thanh thế để cho Chu Phù cảm thấy hình như đông đảo
kỵ binh của ta đã đến. Ta sẽ thi hành cái mẹo tuần hoàn tắm ngựa''.
Ngày hôm sau rất nhiều binh lính đã được nhận một sứ mệnh đặc biệt. Họ lăm lăm roi ngựa trong tay, hô hét lùa từng đàn ngựa chiến ra bờ sông để cho chúng uống nước và xuống sông tắm: Họ lùa những đàn ngựa đó tuần hoàn xuất hiện: Hết ngày lại đến đêm lúc nào cũng có từng đàn ngựa nối nhau ra sông tắm.
Tình hình đó đã lọt vào mắt những tên lính do Chu Phù sai đi dò tin tức, chúng đã vội vàng về Tương Dương, đến thẳng chỗ Chu Phù hổn hển thở không ra hơi báo với Chu Phù:
- Bẩm Chu đại nhân, ngựa chiến của Hậu Triệu đang được lùa ra tắm ở bờ sông. Ban ngày thấy, ban đêm cũng thấy có, ngựa nhiều lắm, đếm không xuể.
Chu Phù bỗng thấy thắc thỏm không yên.
- Phải chăng viện binh của Hậu Triệu đã đến?
Sau một hồi cân nhắc tính toán, ngay đêm đó Chu Phù đã cho rút quân về Vũ Xương.
Thế là Quách Kinh chẳng phải mất một mũi tên người lính nào, ngay đêm ấy đã chiếm được thành Tương Dương.
Vua Hậu Triệu, Thạch Lặc vui mừng nghe tin thắng trận đã ra lệnh ngay tại chỗ: Quách

Kính được vinh thăng thứ sử Kinh Châu.

GIANG DỮU DÙNG GÀ LÀM MỒI LỬA
Một ngày vào giữa năm 353 (năm Vĩnh Hòa thứ chín đời Mục đế thời Đông Tấn), trong soái phủ của Ân Hạo, tướng của nhà Đông Tấn đang đóng quân ở Thước Bà đang có cuộc họp bàn giữa Ân Hạo và các tướng lĩnh.
Thủ lĩnh của bộ tộc Khương là Diêu Tương từ khi dấy quân chống lại triều đình, dùng ỷ vào số quân đông tướng nhiều biết Ân Hạo chỉ có số quân ít ỏi nên không ngừng đem quân khiêu khích. Như lúc này đây, hắn dám coi thường cả phép dùng binh, đóng quân ở nơi chỉ cách Thược Bi chỉ mươi dặm đường, đủ thấy hắn ngang ngược đến chừng nào.
- Giang Dữu nghe lệnh đây! Nay cử ông làm tiên phong đi đánh giặc Khương.
- Trung lương tướng quân Ân Hạo dõng dạc ra lệnh:
- Tuân lệnh - Giang Dữu là vị tướng lĩnh đắc lực nhất dưới quyền của Ân Hạo. Ông nổi tiếng là người túc trí đa mưu, anh dũng thiện chiến, từng nhiều lần lập được kỳ công trong những trận đánh lớn. Bởi vậy, muốn đánh trả được Diêu Tương, Ân Hạo biết, không thể không chọn Giang Dữa làm tiên phong.
Rào trại của quân địch rất dày đặc và kiên cố, lực lượng lại chênh lệch nhau quá nhiều, muốn thắng địch hay không chỉ còn trông vào mưu trí. Thế nhưng lập mẹo gì bây giờ đây? Giang Dữu đang khổ sở vắt óc ra để tìm mưu đánh địch. Tối hôm ấy, ông mở cuốn ''Tam quốc chí'' ra xem câu chuyện Gia Cát Lượng cầm quân dùng mưu lấy ít thắng nhiều. Ông phát hiện ra rằng mỗi khi gặp trường hợp thế này Gia Cát Lượng thường dùng nhất là kế hỏa công.
Lúc này Diêu Tương bố trí doanh trại dày đặc như thế, cố đánh chắc chắn là không được, liệu
có thể cũng dùng kế hỏa công được không? Ông nghĩ bụng: Đúng! Ta cũng sẽ lập mưu để lửa
thiêu mười dặm trại lính. Thế nhưng thiêu bằng cách nào đây? Ông nghĩ rất nhiều cách, rồi cuối
cùng lại hủy bỏ. Ò ó o... tiếng gà gáy vang, trời sắp sáng mất rồi. Theo sau tiếng gà đầu tiên
ấy, khắp chốn gần xa bỗng vang dội tiếng gà. Ông nghe mãi, nghe mãi, chợt thấy lóe lên trong
óc một ý nghĩ. Sáng sớm hôm sau, ông lệnh cho binh lính bắt đem đến mấy trăm con gà và dặn rằng sẽ đem buộc vào đuôi mỗi con gà một mồi lửa và ràng buộc chúng lại với nhau sẵn sàng chờ lệnh.

Đến đêm, Giang Dữu đã lệnh cho binh lính lén đưa gà ra mặt trận, rồi thả về phía trại lính địch. Sau khi mồi lửa buộc ở đuôi gà được đốt cháy, những con gà ấy liền cuống cuồng vỗ cánh bay lên. Vì bị buộc lại với nhau, nên chẳng con gà nào có thể bay xa được, mà chỉ quanh quẩn trong khu trại lính gieo rắc mồi lửa. Chẳng mấy chốc, trại lính của Diêu Tương bốc cháy đùng đùng. Bọn lính Khương kinh hoàng hốt hoảng từ trong chăn ấm chui ra, co rúm lại với nhau. Lúc đó, Giang Dữu đốc thúc lính tinh nhuệ của mình xông lên chém giết, tiêu diệt hoàn toàn quân địch.

VƯƠNG HY CHI KHÉO LÉO TRỊ ÁC BÁ
Tương truyền khi làm thái thú, Vương Hy Chi (năm 321- 379) đã từng xử một vụ án như sau.
Hôm ấy, có một người thợ săn tên là A Hưng đến nha môn tố cáo:
Mấy năm trước đó, người cha của anh ta đi săn trong rừng sâu, bị con hổ vằn đuổi, ngã rơi xuống khe chết. Để chôn cất cha mình A Hưng đã phải mượn của một nhà giàu trong vùng là Lỗ Tống một mảnh đất hoang. Hôm ấy đúng vào ngày Lỗ Tống làm lễ mừng thọ tám mươi tuổi cho mẹ hắn, nghe thấy A Hưng có yêu cầu như vậy hắn vui vẻ nói:
Việc này dễ thôi, nhưng anh phải đưa một hũ rượu để chúc thọ cho mẹ ta.
A Hưng đã phải bán đi một tấm da sói để mua một hũ rượu ngon mừng thọ cho mẹ của Lỗ Tống. Ngày hôm sau anh chôn cất cha mình trên mảnh đất hoang do hắn chỉ định.
- Về sau, nối nghiệp cha, A Hưng lại làm nghề săn bắn để nuôi thân. Anh chịu đựng được đói khổ, thức khuya dậy sớm, hơn nữa lại có sức khỏe kinh người, tay thương cũng rất tinh thông, dần dần đã phát đạt giàu có lên. Gần đây anh đã vào rừng sâu bắn chết được con hổ vằn, không những trả thù cho cha mình mà còn bán hổ thu được hàng trăm lạng bạc. Anh liền sắp cỗ mời bà con xóm giềng cùng dự.
Đang lúc mọi người đang chè chén Lỗ Tống cho người đến đòi nợ.
A Hưng vội cãi lại:
Tôi với viên ngoại chẳng mắc mớ gì nhau chuyện tiền nong, ngày nào viên ngoại có lòng tốt cho tôi một mảnh đất để chôn cất cha tôi, theo yêu cầu, tôi đã biếu một hũ rượu.
Chuyện ấy đã dứt khoát rồi, sao viên ngoại còn cho người đến đòi nợ nữa.
Lỗ Tống nói:
Ta đến đây lần này cũng chính vì mảnh đất ấy lúc đầu ta đòi ''một hồ rượu'', ngươi mới chỉ đưa có ''một hũ rượu'' thế mà nói đã trả xong là thế nào? Nên biết rằng mảnh đất ấy của ta là đất có phong thủy qúy giá, đâu chỉ có một hũ rượu mà mua được?
Thế là hai người xảy ra tranh cãi nhau, đông đảo bà con cũng làm chứng cho và nói rằng lúc đầu đã nói rõ chỉ có một hũ rượu. Ngặt một nỗi Lỗ Tống tiền nhiều thế mạnh, nói cũng chẳng lại được, thế là mọi người khuyên A Hưng lên phủ nha tố cáo.
Vương Hy Chi biết rõ ràng là Lỗ Tống giở trò cả vú lấp miệng em, nhưng cũng không phán xét gì ngay, chỉ bảo A Hưng hãy cứ về nhà chờ.
Hôm ấy, Vương Hy Chi mang theo bản ''nhạc ca luận'' do tự mình viết ra, đến nhà Lỗ Tống. Nhà cửa của Lỗ Tống tòa ngang dãy dọc, sông nhỏ trước nhà nối với sông lớn ngoài thôn, trên mặt sông ngỗng vịt từng bầy, tôm cá tung tăng, quả thật là giàu nhất một vùng...
Thấy thái thú mặc thường phục đến thăm nhà mình, Lỗ Tống vội vàng ra đón rước vào nhà
khách.
Vương Hy Chi nói:
- Tôi rất thích mọi thứ thổ sản của ngài, muốn đem bản ''nhạc ca luận'' tự viết đây đổi lấy một con ngỗng sống.
Vương Hy Chi là một nhà thư pháp viết chữ đẹp có tiếng, một chữ của ông cũng đáng giá ngàn vàng, đằng này là cả một bài ''Nhạc ca luận'' có thể nói là vô giá một con ngỗng thì có đáng là bao. Lỗ Tống bằng lòng ngay lập tức.
Vương Hy Chi cũng để bức ''nhạc ca luận'' lại ngay ở đấy, hẹn Lỗ Tống đến hôm sau thì đem ngỗng sống đến phủ nha của mình.
Ngày hôm sau, Lỗ Tống bắt ngỗng sống đem đến gặp Vương Hy Chi.
Vương Hy Chi cười bảo:
Bản thư pháp của ta đâu chỉ có giá bằng con ngỗng sống? Ta đòi là đòi một sông ngỗng kia mà?
Vương Hy Chi lại cho gọi A Hưng tới, ông ngồi giữa sảnh đường, lớn tiếng ngâm nga:
''Ngỗng không tính bằng sông, sao lấy hồ đong rượu? Ta giả vờ lấy sống lấy sông, để cãi cho
''hồ'' với ''hũ'', cốt để trị kẻ điêu toa''. Ngâm xong liền vứt cho Lỗ Tống xem lá đơn cáo trạng. Đến
lúc ấy Lỗ Tống mới biết mình đã trở thành bị cáo, tên ác bá này tuy chỉ quen hà hiếp dân lành,
nhưng cuối cùng trước mặt mệnh quan của triều đình, đành đập đầu lia lịa, chịu là sai và nhận
tội.
Ngay giữa công đường, Vương Hy Chi đã phạt tên ác bá quen bắt nạt người này bốn mươi roi, lệnh phải mang trả bản ''nhạc ca luận''.

Sau cuộc phán xử ấy, A Hưng mừng hết chỗ nói, Lỗ Tống thì lủi thủi cúi đầu.

VƯƠNG HY CHI KHÔN KHÉO CỨU DÂN BỊ NẠN


Tương truyền nhà đại thư pháp thời Tấn Vương Hy Chi khi làm hữu quân tướng quân, cả một vùng ở quận Lang Nha hạn hán mấy năm liền, không thu được một hạt nào.
Người nghèo phải đào rễ cây bóc vỏ cây mà ăn, nhưng bọn tham quan cường hào lại làm ngơ trước cảnh chết chóc đó. Vì vậy, Vương Hy Chi đã viết một bản sớ tấu rồi lên ngựa, đi ngày đi đêm để đến kinh thành.
Nhà vua nhận được sớ tấu, chẳng cần biết nội dung trong đó viết những gì, mà chỉ chăm chú ngắm nghía nét chữ của Vương Hy Chi, nhất là khi xem đến ba chữ ''mở kho lương'' viết như rồng bay phượng múa, mềm mại bay bướm quá, nhà vua vừa xem vừa tấm tắc khen:
''Mở kho lương! Được! Được lắm!''.
Nhà vua vừa dứt lời, đã thấy Vương Hy Chi ở bên dưới lớn tiếng thưa lên:
- Tạ ơn chúa thượng, ngay hôm nay thần sẽ về Lang Nha cho mở kho lương ạ!

Khi nhà vua vỡ lẽ ra thì sự việc đã như nước hắt ra khỏi bát. Đành sai thì để cho sai, phong cho Vương Hy Chi làm khâm sai mở kho lương. Ngay hôm ấy, Vương Hy Chi bám lấy cái cớ “phụng thánh chỉ mở kho lương” vội vã trở về Lang Nha.

VƯƠNG DOÃN CHI GIẢ SAY THOÁT HIỂM


Thời Đông Tấn có một cậu bé tên là Vương Doãn Chi. Cậu rất thông minh nhạy bén, giỏi đoán tâm lý của người lớn.
Người bác của Doãn Chi là đại tướng quân nhà Đông Hán, tên là Vương Đôn. Ông này cầm quyền luôn tỏ ra ngang ngược kiêu kỳ, đối xử với người thì hung hãn tàn bạo, bị người ta
gọi bằng cái tên là ma vương uống máu người không tanh. Có một lần, để ép khách phải uống
rượu, Vương Đôn đã liền một lúc giết chết mấy cô gái tiếp rượu không thành, khiến cho khách
cũng chẳng dám gắp thức nhắm mà ăn nữa.
Thế nhưng với Vương Doãn Chi thì Vương Đôn lại rất mực yêu mến, thường thường cho ngủ chung giường.
Có một hôm, theo lệ thường, sau khi cơm no rượu đủ, Vương Doãn Chi cùng ngủ với Vương Đôn.
Sau khi trời sáng, Vương Đôn được một người hầu đánh thức dậy.Vương Đôn vội vàng ra khỏi giường thì thào bàn kín với hắn:
- Này ta bảo ngươi chuẩn bị binh mã, khí giới, ngươi làm đến đâu rồi?
- Dạ bẩm tướng quân, mọi sự đâu vào đấy cả rồi, chỉ thiếu gió đông nữa thôi ạ.
- Hay, hay lắm. Thế ngươi định lúc nào thì bao vây hoàng cung?
Cứ thế cứ thế ạ!
- Phải chú ý giữ kín đấy, nếu người ngoài biết được, cứ việc giết khỏi phải bàn!
Vương Đôn bàn bạc với người tâm phúc mỗi lúc một sôi nổi hơn đến nỗi quên khuấy đi rằng trong màn còn có một cậu bé đang ngủ.
Kỳ thực Vương Doãn đã thức dậy từ lâu câu chuyện mưu phản giữa hai người, cậu đã nghe thấy hết từ đầu đến cuối. Cậu cảm thấy mình đang ở trong cơn nguy biến. Lúc lâm nguy thường người ta vẫn sinh khôn, cậu bé liền cho ngón tay vào họng móc thật mạnh tức thì, cơm rượu ăn vào bữa trước bị nôn ói ra đầy giường. Tiếp đó, lại nhắm chặt mắt, giả bộ đang ngủ say, buông ra tiếng ngáy đều đều.
Vương Đôn trò chuyện hồi lâu với tên tay chân của mình, chợt nghĩ đến sau lưng mình, Vương Doãn Chi đang ngủ trên giường nên tỏ ra hốt hoảng lo sợ, vội chạy vào, vén màn lên nhìn. Vừa hé màn ra nhìn bất giác không rún được cười, lấy tay bịt mũi, lẩm bẩm một mình: ''Say li bì như lợn ngủ. Khó ngửi quá! Khó ngửi quá thôi !
Thì ra những thứ nôn ói ra trên giường đã xông lên thứ mùi khó ngửi, còn Vương Doãn Chi thì nằm ngủ ngon lành trên cái đống ô uế đó.

Bằng trí khôn ứng biến khéo léo, Vương Doãn Chi đã thoát được mối hiểm họa bị tên ma vương uống máu người không tanh kia giết chết để bịt đầu mối!

TRẦN VIỄN PHƯƠNG KHÉO CÃI LẠI VIÊN CÔNG


Trần Nguyên Phương khi còn nhỏ rất thông minh linh lợi, khéo ứng phó trước những vấn đề khó trả lời. Khi còn là chú bé mười một tuổi Trần Nguyên Phương phải đi bái kiến một vị
quan to tên là ''Viên công''.
Viên công cầm lấy bàn tay nhỏ bé của Trần Nguyên Phương hỏi:
- Cha cháu làm quan phụ mẫu ở Thái Khẩu, công trạng rất nổi bật tiếng tăm lừng lẫy,
vậy cha cháu đã làm những việc tốt gì để được lòng dân thế?
Trần Nguyên Phương ứng khẩu trả lời ngay:
- Chẳng giấu gì Viên đại nhân, phương pháp chính cha cháu dùng để trị vì Thái Khẩu là:
Đối với những kẻ cậy quyền thế tác oai tác quái thì cha cháu giáo dục nghiêm túc và thành khẩn; đối với người không có quyền có thế, hiền lành nên bị kẻ khác bắt nạt, cha cháu đã quan tâm từng li từng tí và an ủi vỗ về họ. Cần phải làm cho xã hội yên nhàn, nhân dân đều được an
cư lạc nghiệp. Lâu dần, dân chúng trong vùng tự nhiên hết sức kính trọng cha cháu, tiếng tăm
cũng từ đó mà ngày càng vang dội. Viên công nghe xong, luôn mồm khen tốt, nói:
- Đúng lắm! Đúng lắm! Trước đây khi ta làm huyện lệnh ở huyện Nghiệp, cũng dùng cách trị vì như thế đấy!
Nguyên Phương cười bảo:
- Phải chăng những người tài giỏi thì hay có ý nghĩ và cách nhìn nhận giống nhau? Đại
nhân với cha cháu có thể nói là không hẹn mà gặp.
Thấy Nguyên Phương còn ít tuổi mà nói năng đâu ra đấy mà đối đáp lại trôi chảy như thế, Viên Công thấy hết sức vừa ý. Nhưng muốn thử chú bé này thêm chút nữa, ông liền nêu ra một câu hỏi khó:
- Thế cháu có biết rằng rốt cuộc thì cha cháu học ta, hay ta phải học cha cháu nào?
Nguyên Phương liếc nhìn qua nét mặt của Viên công, biết là ông muốn thử mình, bèn tươi cười đáp:
- Thưa đại nhân! Chu công và Khổng Tử đều là những nhà chính trị nổi tiếng thời xưa, họ người trước người sau, sống trong hai thời đại khác nhau, họ một người ở phương đông một người ở phương tây, sinh ra ở hai vùng khác nhau... Thế nhưng cả hai người đều làm việc tốt cho dân lành, thi hành nhân chính và cả hai đều được đông đảo dân chúng kính yêu và ủng hộ. Như vậy thấy rằng biện pháp trị vì của Chu công, không phải là học được ở Khổng Tử, phương pháp trị vì của Khổng Tử cũng chẳng phải là học được ở Chu công.
Viên công nghe thấy vậy không nén nổi vui mừng, bất giác ôm chặt lấy Trần Nguyên Phương rồi tâng chú bé lên đầu, luôn mồm reo lên:

- Hay lắm, đối đáp khôn ngoan đúng chỗ như thế. Thật không sơ hở một chỗ nào, không lỏng lẻo tí nào. Sau này lớn lên nhất định cháu sẽ trở thành bậc hiền tài trong việc trị nước giúp đời.