Cái cười của thánh nhân

51. Lê Đuôi Trong Bùn

Trang Tử câu trên sông Bộc. Sở Vương sai hai quan đại phu đem lễ vật mời ông ra làm quan. Trang Tử cầm cần câu không nhúc nhích cũng không thèm nhìn lại, nói:
- Tôi nghe vua Sở có con thần quy, chết đã nghìn năm. Vua Sở quý nó và cất trên miếu đường. Con quy đó, chịu chết để lưu lại cái xương của mình cho người sau quý trọng hay lại chịu thà sống mà kéo lê cái đuôi của mình trong bùn?
Hai vị đại phu nói:
- Thà sống mà kéo lê cái đuôi trong bùn còn hơn!
Trang Tử nói:
- Thôi, về đi. Ta đây cũng chịu kéo lê cái đuôi của mình trong bùn...

Vua Chiêu Vương nước Sở mất nước phải bỏ chạy. Có người hàng thịt dê tên Duyệt, cũng chạy theo vua.
Sau Chiêu Vương lại trở về, lấy lại nước, bèn ban thưởng những người chạy theo khi trước, có cả anh hàng thịt dê nữa.
Ai ai cũng nhận thưởng. Chỉ có một mình anh hàng thịt dê chối từ, thưa:
- Trước nhà vua mất nước, tôi mất nghề bán thịt dê. Nay nhà vua còn nước, tôi còn nghề bán thịt dê. Thế là tôi được giữ y nghiệp cũ, đủ ăn rồi, còn dám mong thưởng gì nữa!
Vua cố ép, người hàng thịt dê, thưa:
- Nhà vua mất nước không phải tội tôi, nên không dám liều chết. Nhà vua lấy lại được nước không phải công tôi nên tôi không dám lãnh thưởng.
Vua bảo:
- Để rồi ta đến nhà ngươi chơi.
Người hàng thịt dê nói:
- Theo phép nước Sở, phàm kẻ có công to, được trọng thưởng, thì vua mới đến nhà. Nay tôi xét mình tôi, trí mưu không đủ giữ được nước, dũng cảm không đủ giết được giặc. Quân giặc vào trong, tôi lánh nạn, phải chạy theo vua, chứ đâu phải cốt ý theo nhà vua! Nay nhà vua muốn bỏ phép nước mà đến chơi nhà, tôi e thiên hạ nghe thấy mà chê cười chăng?
Chiêu Vương nghe nói ngoảnh lại bảo Tư Mã Tử Kỳ rằng:
- Người hàng thịt dê này tuy làm nghề hèn hạ, mà giãi bày nghĩa lý rất cao xa. Nhà ngươi làm thế nào mời người ấy ra nhậm chức Tam Công cho ta.
Người hàng thịt dê nói:
- Tôi biết chức Tam Công là quý hơn cửa hàng thịt dê. Nhưng tôi đâu dám ham tước lộc mà để nhà vua mang tiếng gia ân không phải nghĩa. Tôi thực không dám nhận, xin cho về giữ lấy nghề bán thịt dê!
Nói đoạn lùi ra ngay.

Một hôm, Vũ Đế nhà Hán nói với các quan:
- Ta xem trong sách tướng có câu: "Người ta nhân trung dài một tấc thì sống lâu một trăm tuổi"
Đông Phương Sóc đứng bên phì cười.
Các quan bắt tội vô phép.
Đông Phương Sóc cất mũ, tạ tội:
- Muôn tâu Bệ hạ, kẻ hạ thần đâu dám cười Bệ hạ, mà cười cái ông Bành Tổ mặt dài mà thôi!
Vua hỏi:
- Sao lại cười ông Bành Tổ.
Đông Phương Sóc thưa:
- Tục truyền ông Bành Tổ sống tám trăm năm. Nếu quả thật câu trong sách tướng mà Bệ hạ vừa nói là đúng, thì nhân trung ông ấy phải dài đến tám tấc, mà nhân trung dài tám tấc, thì mặt ông dễ thường phải cao đến một trượng.
Vũ Đế nghe nói, bậc cười, tha tội cho ông.